طبق گزارش پایگاه کلام قلم، یکی از ابزارهای مناسب مدیریتی در خصوص عملکرد، فیدبک ۳۶۰ درجه است.
مقدمه
فیدبک ۳۶۰ درجه، یکی از ابزارهای مدیریتی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا عملکرد کارکنان را به شیوه‌ای جامع و متناسب ارزیابی کنند؛ این نوع فیدبک، شامل جمع‌آوری نظرات از منابع متعدد مانند همکاران، مدیران، زیرمجموعه‌ها و حتی خود فرد است؛ هدف اصلی این سیستم، فراهم آوردن بازخوردی همه‌جانبه و چند بعدی درباره‌ی عملکرد و رفتار کارکنان است (Bracken et al., 2001).
مفاهیم کلیدی فیدبک ۳۶۰ درجه
- تعریف و عملکرد
فیدبک ۳۶۰ درجه، به فرآیند گردآوری اطلاعات درباره‌ی عملکرد فرد از منابع مختلف اطلاق می‌شود؛ این فرآیند به کارکنان اجازه می‌دهد تا نقاط قوت و ضعف خود را از منظرهای گوناگون شناسایی کنند؛ این بازخورد معمولاً شامل ارزیابی‌هایی از عملکرد حرفه‌ای، مهارت‌های بین‌فردی و توانایی‌های مدیریتی است (London & Smither, 1995).
- اهمیت فیدبک ۳۶۰ درجه
شفافیت و جامعیت: فیدبک ۳۶۰ درجه امکان ارائه‌ی یک تصویر کامل از عملکرد فرد را فراهم می‌آورد، که می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک کند (Hodge, 2013).
توسعه‌ی شخصی و حرفه‌ای: با استفاده از نظرات مختلف، کارکنان می‌توانند برنامه‌های توسعه‌ای مؤثرتری تدوین کنند (Bracken et al., 2001).
فرآیند اجرای فیدبک ۳۶۰ درجه
- طراحی و برنامه‌ریزی
اجرای موفق فیدبک ۳۶۰ درجه، نیازمند طراحی مناسب و برنامه‌ریزی دقیق است؛ این فرآیند شامل انتخاب معیارهای ارزیابی، تعیین منابع بازخورد و ارائه اطلاعات لازم به کارکنان است (Church & Bracken, 1997).
- جمع‌آوری داده‌ها
پس از طراحی، داده‌های مربوط به عملکرد کارکنان از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود؛ این داده‌ها معمولاً به‌صورت ناشناس گردآوری می‌شوند تا دقت و صداقت بیشتری در بازخورد ارائه گردد (Sparrow & Knight, 2006).
- تحلیل و بازخورد
پس از جمع‌آوری داده‌ها، نتایج تحلیل و به کارکنان ارائه می‌شود. این مرحله باید با دقت و حساسیت انجام شود تا بازخورد به شیوه‌ای سازنده و مثبت ارائه گردد (Hattie & Timperley, 2007).
مزایا و چالش‌ها
فیدبک ۳۶۰ درجه، مزایایی به همراه دارد، ولی در آن با چالش‌هایی هم مواجه هستیم.
- مزایا
گفتگو درباره‌ی عملکرد: فیدبک ۳۶۰ درجه فضایی را برای گفتگوهای عمیق‌تر درباره‌ی عملکرد فراهم می‌کند (Bracken et al., 2001).
شناسایی نقاط قوت و ضعف: این نظام بازخورد به کارکنان کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند و بر اساس آن اقدام کنند (Hodge, 2013).
- چالش‌ها
ترس از انتقاد: برخی کارکنان ممکن است از دریافت فیدبک منفی بترسند و این امر می‌تواند به کاهش تعاملات مثبت بین همکاران منجر شود (DeNisi & Kluger, 2000).
ارائه داده‌های نادرست: اگر فرآیند فیدبک‌گیری به‌درستی انجام نشود یا کارکنانی وجود داشته باشند که حب و بغضی نسبت به همکاران خود داشته باشند، ممکن است دیتاهایی که در اختیار می‌گذارند، چندان درست یا دقیق نباشد و خروجی‌های حاصله نیز طبعا درست و دقیق نخواهد بود.
تحلیل نادرست داده‌ها: اگر داده‌ها به‌درستی تحلیل نشوند، ممکن است نتایج گمراه‌کننده‌ای به همراه داشته باشند که می‌تواند به تصمیمات نادرست منجر شود (London, 2003).
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
فیدبک ۳۶۰ درجه، ابزاری مؤثر برای بهبود عملکرد و توسعه‌ی شخصی در سازمان‌ها است. با این حال، موفقیت در اجرای آن به طراحی صحیح، مدیریت بازخورد و ایجاد فرهنگ مناسب در سازمان بستگی دارد. با توجه به مزایا و چالش‌های موجود، سازمان‌ها باید به دقت به این ابزار نگاه کرده و از آن به‌صورت مؤثر استفاده کنند.
تحت تنظیم: علیرضا محمودی فرد – مشاور مرکز در امور فروش و توسعه صادرات در مرکز تحقیقاتی و عملیاتی توسعه تجارت فروش و صادرات
- نویسنده : علیرضا محمودی فرد
