پایگاه خبری کلام قلم | شهر تهران به‌عنوان پایتخت ایران، با چالش‌های جدی در حوزه ترافیک مواجه است. ترافیک سنگین، آلودگی هوا و کاهش کیفیت زندگی شهروندان، از جمله نتایج این معضل است. برای مقابله با این چالش، نیاز به اتخاذ راهکارهای جامع و مؤثر وجود دارد. در این یادداشت به بررسی راهکارهای کاهش ترافیک در تهران پرداخته می‌شود.
۱. توسعه حمل‌ونقل عمومی
الف) بهبود و گسترش ناوگان حمل‌ونقل عمومی:
یکی از اساسی‌ترین نیازها برای کاهش ترافیک، بهبود کیفیت و گسترش خدمات حمل‌ونقل عمومی است. ایجاد خطوط جدید مترو و افزایش تعداد اتوبوس‌ها هم در بخش شرکت واحد و هم BRT، می‌تواند راه‌حل مؤثری باشد. مطابق گزارش سازمان شهرداری تهران، در حال حاضر تنها ۲۰ درصد از شهروندان تهرانی از سیستم مترو استفاده می‌کنند، که این رقم نشان‌دهنده نیاز به بهبود خدمات در این خصوص است (شهرداری تهران، ۲۰۲۲). با رونق حمل و نقل عمومی، استفاده از خودروهای شخصی کم شده و این می‌تواند به کاهش ترافیک در کلان‌شهرها و من‌جمله تهران کمک زیادی کند.
ب) ایجاد سیستم حمل‌ونقل ترکیبی:
ترکیب سیستم‌های مختلف حمل‌ونقل مانند مترو، اتوبوس‌های شرکت واحد و BRT و دوچرخه‌سواری می‌تواند به تسهیل جابجایی شهروندان کمک کند. در این راستا، ایجاد ایستگاه‌های تعویض و تسهیل دسترسی به این سیستم‌ها اهمیت دارد.
۲. استفاده از فناوری‌های هوشمند
الف) مدیریت ترافیک با فناوری‌های روز:
استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک می‌تواند به بهینه‌سازی جریان ترافیک کمک کند. نصب دوربین‌های کنترل ترافیک و استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل داده می‌تواند به شناسایی و مدیریت نقاط پرترافیک کمک نماید. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که استفاده از این فناوری‌ها می‌تواند زمان تأخیر را تا ۳۰ درصد کاهش دهد (مرکز پژوهش‌های مجلس، ۲۰۲۱).
ب) توسعه اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل:
ایجاد و توسعه اپلیکیشن‌های موبایل برای ارائه اطلاعات در مورد وضعیت ترافیک، زمان‌های رسیدن به مقاصد و گزینه‌های حمل‌ونقل عمومی می‌تواند به شهروندان کمک کند تا برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.
۳. تشویق به استفاده از وسایل حمل‌ونقل پایدار
الف) ترویج دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی:
ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای دوچرخه‌سواری، مانند مسیرهای ویژه دوچرخه و پارکینگ‌های مناسب، می‌تواند به کاهش تعداد خودروهای شخصی کمک کند؛ همچنین، ایجاد پیاده‌راه‌ها و فضاهای عمومی و مخصوصا سبز، برای تشویق به پیاده‌روی می‌تواند در این راستا اثرگذار باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۲۰ درصد سفرهای شهری در تهران می‌تواند به دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی منتقل شود (مرکز برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، ۲۰۲۲). شهروندان هم می‌توانند با پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری، به سلامتی جسمی خود کمک کنند، هم بانشاط‌تر شده و از نظر روحی نیز شرایط بهتری پیدا خواهند کرد، هم از آلوده‌تر شدن هوای شهر جلوگیری شده و هم از افزایش ترافیک ممانعت می‌شود.
ب) تسهیلات برای خودروهای برقی:
تشویق به استفاده از خودروهای برقی با ارائه تسهیلات مالی و ایجاد ایستگاه‌های شارژ مناسب می‌تواند به کاهش آلودگی و ترافیک کمک کند.
۴. فرهنگ‌سازی و آموزش
الف) فرهنگ‌سازی در مورد استفاده از حمل‌ونقل عمومی:
توسعه کمپین‌های آموزشی برای تشویق مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی به‌جای خودروهای شخصی می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش ترافیک داشته باشد. بخش فرهنگ و فرهنگ‌سازی، در موارد مختلف و در این مساله نیز بسیار موثر است؛ در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، شهروندان، مدیران و حتی افراد رده بالای کشور همچون نخست وزیر، وزرا و نمایندگان، پیاده یا با دوچرخه به محل کار خود می‌روند.
ب) رعایت قوانین ترافیکی:
آموزش رانندگان و تشویق آن‌ها به رعایت قوانین ترافیکی، نظیر عدم پارک در خیابان‌های اصلی و رعایت حق تقدم، می‌تواند به کاهش ترافیک کمک کند.
۵. بهینه‌سازی زیرساخت‌های شهری
الف) بازنگری در طراحی خیابان‌ها:
طراحی خیابان‌ها و تقاطع‌ها به روش‌های مناسب می‌تواند به بهبود جریان ترافیک کمک کند. ایجاد میدان‌ها به جای تقاطع‌های چراغ‌دار و کاهش نقاط گلوگاه می‌تواند تأثیر مثبت داشته باشد.
ب) توسعه فضای سبز:
ایجاد فضای سبز و پارک‌ها در سطح شهر می‌تواند به جذب مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و کاهش نیاز به خودروهای شخصی کمک کند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
کاهش ترافیک در تهران، نیازمند یک رویکرد چندوجهی است که شامل بهبود حمل‌ونقل عمومی، استفاده از فناوری‌های نوین، تشویق به وسایل حمل‌ونقل پایدار، فرهنگ‌سازی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های شهری باشد. با اجرای این راهکارها می‌توان به کاهش ترافیک، بهبود کیفیت هوا و افزایش کیفیت زندگی شهروندان تهرانی کمک کرد.
با نگارش: علیرضا محمودی فرد – سردبیر دوفصلنامه اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی
- نویسنده : علیرضا محمودی فرد
