طبق گزارش پایگاه خبری تحلیلی کلام قلم، شکی نیست که آبیاری صحیح و اصولی جزو مهم‌ترین پارامترهای پرورش محصولات کشاورزی است؛ روش‌های مختلفی برای آبیاری استفاده می‌شود که هر یک مزایا و معایبی را به همراه دارند.
مقدمه
آبیاری، یکی از عوامل کلیدی در افزایش تولید محصولات کشاورزی و بهینه‌سازی استفاده از منابع آب است. روش‌های آبیاری به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به تأمین آب مورد نیاز گیاهان با حداقل تبخیر و هدررفت کمک کنند. در ادامه، به معرفی برخی از روش‌های متداول آبیاری و مزایا و معایب هر کدام پرداخته می‌شود.
- آبیاری سطحی (Surface Irrigation)
در این روش، آب به‌طور سطحی بر روی زمین پخش می‌شود و از طریق جاذبه زمین به ریشه‌های گیاه می‌رسد. این روش معمولاً برای مزارع بزرگ و زمین‌های شیب‌دار، مناسب است.
مزایا:
هزینه اولیه پایین.
سادگی اجرا و نیاز به تجهیزات کمتر.
معایب:
امکان ایجاد فرسایش خاک.
ناکارآمدی در برخی شرایط آب و هوایی و خاک‌های خاص.
- آبیاری تحت‌فشار (Pressurized Irrigation)
این نوع آبیاری شامل سیستم‌های مانند آبیاری قطره‌ای و آبیاری بارانی می‌شود.
۲٫۱ آبیاری قطره‌ای
این روش آب را به‌صورت قطره‌ای به ریشه‌های گیاهان می‌رساند و معمولاً مناسب مزارع با ارزش بالا و ناحیه‌های خشک است.
مزایا:
مصرف آب کمتر و کارآمدی بیشتر.
کاهش تبخیر و فرسایش.
معایب:
هزینه اولیه بالا.
نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتر.
۲٫۲ آبیاری بارانی
در این روش، آب به‌صورت باران مصنوعی از طریق اسپری‌های مخصوص بر روی گیاهان پخش می‌شود.
مزایا:
مناسب برای انواع مختلف بافت خاک.
کاهش مشکلات مرتبط با آبیاری سطحی.
معایب:
احتمال تبخیر و هدررفت آب.
نیاز به تجهیزات تخصصی و هزینه بالا.
- آبیاری زیرسطحی (Subsurface Irrigation)
این سیستم آب را از طریق لوله‌های زیر خاک به ریشه‌های گیاهان منتقل می‌کند. این روش به‌ویژه در نواحی خشک و کم آب کاربرد دارد.
مزایا:
جلوگیری از تبخیر و هدررفت آب.
فراهم آمدن محیطی مناسب برای رشد ریشه.
معایب:
هزینه نصب و نگهداری بالا.
نیاز به تکنولوژی پیشرفته.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
انتخاب روش مناسب آبیاری، بستگی به شرایط محیطی، نوع محصول و منابع مالی کشاورزان دارد. با توجه به چالش‌های آب و هوایی و تغییرات اقلیمی، استفاده از روش‌های نوین آبیاری مخصوصا آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی، می‌تواند به بهبود بهره‌وری مصرف و مدیریت آب و همچنین افزایش تولید کشاورزی کمک کند (Molden, D., et al. 2010; Pimentel, D., 2006).
جمع‌آوری: علیرضا محمودی فرد – مشاور ارشد مدیر در امور توسعه و مدیریت منابع در کانون تحقیق و توسعه واحدهای تولیدی، تجاری و خدماتی
- نویسنده : علیرضا محمودی فرد
