طبق گزارش کلام قلم، در خصوص تجهیزی تحت‌عنوان فیوز، غالبا سوالاتی مطرح می‌شود؛ فیوز چیست؟ آیا فیوزها همواره در سر راه نوع خاصی از سیم‌ها به‌کار می‌روند؟ چرا؟ اصلا اگر فیوز نگذاریم، چه رخ می‌دهد؟ اگر فیوز بسوزد، چه اتفاقی میفتد؟ فیوز (Fuse) در تعریفی ساده، ابزاری است برای حفاظت از دستگاه‌ها، مدارها و قطعاتشان؛ […]
طبق گزارش کلام قلم، در خصوص تجهیزی تحت‌عنوان فیوز، غالبا سوالاتی مطرح می‌شود؛ فیوز چیست؟ آیا فیوزها همواره در سر راه نوع خاصی از سیم‌ها به‌کار می‌روند؟ چرا؟ اصلا اگر فیوز نگذاریم، چه رخ می‌دهد؟ اگر فیوز بسوزد، چه اتفاقی میفتد؟
فیوز (Fuse) در تعریفی ساده، ابزاری است برای حفاظت از دستگاه‌ها، مدارها و قطعاتشان؛ اصطلاحا گفته می‌شود فیوز وسیله‌ای حفاظتی است برای حفاظت مدار و سیم و کابل در برابر اتصال کوتاه. در حالت اتصال کوتاه، مقاومت الکتریکی به حداقل رسیده، الکترون‌ها با کمترین مانع مواجه بوده و به‌راحتی امکان عبور درون هادی‌ها را دارند و لذا جریان الکتریکی برقرار می‌شود. تمرکز عملکرد فیوز، روی شدت جریان الکتریکی است. فیوزها با قطع مسیر عبور جریان الکتریکی، مانع آسیب به دستگاه‌های الکتریکی و الکترونیکی، مدارهای الکتریکی/الکترونیکی، سیم و کابل‌ها و قطعات موجود می‌شوند. عملکرد آن‌ها به همین سادگی است که فقط مسیر را قطع می‌کنند؛ فیوزها در مسیر سیمی که حامل جریان الکتریکی است، قرار می‌گیرند و در مسیر سیم‌های بی‌خطر یا سیم‌های غیر حامل جریان الکتریکی، استفاده نمی‌شوند (چون این کار بیهوده است)؛ لذا مثلا در برق ساختمان و برق صنعتی، فیوزها در مسیر سیم‌های فاز که در حقیقت سیم‌های حامل جریان الکتریکی هستند، استفاده می‌شوند، تا اگر جریان الکتریکی عبوری، از محدوده تعیین شده تجاوز کرد، مسیر را قطع کنند و اجازه عبور جریان الکتریکی را ندهند. در زمان عملکرد عادی مدار، فیوز شبیه به یک هادی جریان الکتریکی عمل می‌کند، اما با عبور جریان الکتریکی بیش از حد، گویی سیم هادی، ذوب شده و بدین‌ترتیب مسیر عبور جریان، قطع می‌شود (البته توضیحات کامل‌تری نیز وجود دارد که می‌توان به آن‌ها پرداخت).
اگر فیوز گذاشته نشود و جریان‌کشی بیش از حد باشد، مدار مربوطه و در واقع قطعات آن آسیب می‌بینند؛ در حقیقت، فیوز از مدار و قطعاتش محافظت می‌کند و اگر هم چیزی بخواهد بسوزد، آن چیز، فیوز است، نه برد الکترونیکی و قطعات؛ اما اگر فیوز نباشد، هر قسمتی در مسیر ممکن است بسوزد و عیب‌یابی و تعمیر نیز مشکل می‌شود؛ اگر فیوز بسوزد، کافی است آن را تعویض کرد.
گفتنی است از دیرباز مهندسان برق روی حفاظت از مدارها، تلاش زیادی داشته‌اند و در برق همواره تاکید داریم که ایمنی و حفاظت، مهم‌ترین چیز و اصل اول اساسی در کارهای برقی است؛ لازم به ذکر است گفته می‌شود که اختراع فیوز برای اولین بار در سال ۱۸۹۰ توسط توماس آلوا ادیسون، صورت گرفته است.
به قلم: علیرضا محمودی فرد – مدرس درس آزمایشگاه مبانی برق در دانشگاه‌ها و مشاور بازاریابی صادراتی در کشورها، در مرکز مشاوره کسب و کار و خدمات کارآفرینی و اشتغال پرتو مدیران خلیج فارس
- نویسنده : علیرضا محمودی فرد
