به گزارش کلام قلم، گردشگری به عنوان یک بخش پویا و چند وجهی نقش تعیین کننده ای در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه ایفا می کند این نقش از طریق مکانیسم های متعددی تحقق می یابد که مهم ترین آنها ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است صنعت گردشگری نیازمند نیروی انسانی در بخش های […]
به گزارش کلام قلم، گردشگری به عنوان یک بخش پویا و چند وجهی نقش تعیین کننده ای در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه ایفا می کند این نقش از طریق مکانیسم های متعددی تحقق می یابد که مهم ترین آنها ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است صنعت گردشگری نیازمند نیروی انسانی در بخش های متنوعی از جمله هتلداری رستوران داری حمل و نقل راهنمایان گردشگری و صنایع دستی است این ویژگی برای کشورهای در حال توسعه که معمولا با نرخ بیکاری بالا به ویژه در میان جوانان و نیروی کار کم مهارت روبرو هستند به یک فرصت استثنایی تبدیل می شود اشتغالزایی در این بخش اغلب نیاز به سرمایه گذاری سنگین اولیه ندارد و می تواند به سرعت گسترش یابد.
منبع درآمدی ارزی پایدار دیگرین نقش حیاتی گردشگری است ورود گردشگران بین المللی همراه با ورود ارزهای خارجی به اقتصاد محلی است این درآمد ارزی می تواند به تراز پرداخت های این کشورها کمک شایانی کند و وابستگی آنها به صادرات مواد خام را کاهش دهد در بسیاری از جزایر کوچک و کشورهای با اقتصاد تک محصولی گردشگری به عنوان اصلی ترین منبع درآمد ارزی شناخته می شود این درآمدها می توانند برای واردات کالاهای سرمایه ای و فناوری های جدید که برای توسعه اقتصادی بلندمدت ضروری هستند مورد استفاده قرار گیرند.
توسعه زیرساخت ها یکی دیگر از دستاوردهای غیرمستقیم توسعه گردشگری است برای جذب گردشگر کشورهای در حال توسعه ناگزیر به سرمایه گذاری در زیرساخت های اساسی مانند فرودگاه ها جاده ها سیستم های حمل و نقل عمومی ارتباطات و تامین آب و برق مطمئن هستند این زیرساخت ها نه تنها تجربه گردشگران را بهبود می بخشند بلکه کیفیت زندگی ساکنان محلی را نیز به طور چشمگیری ارتقا می دهند و بستری برای رشد سایر بخش های اقتصادی فراهم می کنند.
گردشگری می تواند به عنوان محرکی برای توسعه متوازن منطقه ای عمل کند اغلب جاذبه های طبیعی و فرهنگی در مناطق دورافتاده و کمتر توسعه یافته کشورهای در حال توسعه قرار دارند توسعه گردشگری در این مناطق موجب توزیع عادلانه تر ثروت کاهش شکاف درآمدی بین شهر و روستا و جلوگیری از مهاجرت های بی رویه به کلانشهرها می شود این امر به حفظ حیات اقتصادی و اجتماعی این مناطق کمک می کند.
علاوه بر این گردشگری تقویت کننده بخش های اقتصادی مرتبط است این صنعت با ایجاد تقاضا برای محصولات کشاورزی محلی صنایع دستی و غذاهای بومی به رونق کسب و کارهای خرد و متوسط می انجامد این پیوند بین گردشگری و اقتصاد محلی سبب ایجاد ارزش افزوده و حفظ فرهنگ بومی می شود به عنوان مثال تقاضای گردشگران برای تجربه غذاهای محلی بازار جدیدی برای کشاورزان و تولیدکنندگان محلی ایجاد می کند.
با این وجود توسعه گردشگری در کشورهای در حال توسعه بدون چالش نیست وابستگی بیش از حد به گردشگری می تواند اقتصاد را در برابر شوک های خارجی مانند بحران های اقتصادی جهانی همه گیری ها یا نوسانات امنیتی آسیب پذیر کند همچنین خطر بروز پدیده نشت اقتصادی وجود دارد که در آن بخش عمده ای از درآمدهای گردشگری به جای باقی ماندن در اقتصاد محلی صرف واردات کالاها و خدمات مورد نیاز گردشگران یا سودآوری شرکت های خارجی می شود.
برای به حداکثر رساندن منافع اقتصادی گردشگری کشورهای در حال توسعه نیازمند تدوین استراتژی های هوشمندانه هستند این استراتژی ها باید بر توسعه پایدار گردشگری تاکید داشته باشند که در آن حفظ منابع طبیعی و فرهنگی برای نسل های آینده ممکن باشد همچنین سیاست گذاری ها باید به سمت افزایش پیوندهای اقتصادی بین صنعت گردشگری و سایر بخش های تولیدی جهت کاهش نشت اقتصادی و ایجاد زنجیره ارزش محلی معطوف شود آموزش و توانمندسازی نیروی کار محلی برای ارتقای کیفیت خدمات و مشارکت در مدیریت مقاصد گردشگری نیز از ارکان اساسی موفقیت در این مسیر است در نهایت می توان نتیجه گرفت که با برنامه ریزی دقیق و مدیریت صحیح گردشگری می تواند به موتور محرکه قدرتمندی برای توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه تبدیل شود و سهم بسزایی در کاهش فقر و افزایش رفاه عمومی ایفا کند.
به قلم: زهرا اسدی – کارشناس ارشد مدیریت گردشگری
