پایگاه خبری تحلیلی کلام قلم | آلودگی هوا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های بهداشتی و زیست‌محیطی در قرن بیست و یکم شناخته می‌شود و تاثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت انسان، به‌ویژه بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی دارد. در این شرایط، بررسی نقش محتمل خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها، علی‌الخصوص شیر تازه بدون مواد نگهدارنده، در کاهش اثرات مضر آلودگی هوا، موضوعی قابل توجه است. این یادداشت به بررسی خواص تغذیه‌ای شیر و اثرات آن بر سلامتی در شرایط آلودگی هوا می‌پردازد.
ترکیبات مغذی موجود در شیر
شیر یک منبع غنی از مواد مغذی است که شامل پروتئین‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشد؛ به‌خصوص، برخی از ترکیبات موجود در شیر می‌توانند به بهبود سلامتی در برابر شرایط نامساعد محیطی کمک کنند.
پروتئین و کلسیم: شیر منبع غنی پروتئین و کلسیم است که به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می‌کند (Heaney, 1993).
ویتامین D: این ویتامین به‌عنوان یک عامل تقویت‌کننده سیستم ایمنی شناخته می‌شود و ممکن است در کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا موثر باشد (Holick, 2007).
آنتی‌اکسیدان‌ها: شیر حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که می‌توانند در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی هوا تاثیرگذار باشند (Liu et al., 2018).
تأثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان
آلودگی هوا به‌عنوان یک عامل خطر برای بروز بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی شناسایی شده است. ترکیبات موجود در آلودگی هوا، مانند ذرات معلق (PM2.5 و PM10) و گازهای مضر (مثل نیتروژن دی‌اکسید، کربن دی‌اکسید، کربن منو‌اکسید، گوگرد دی‌اکسید و ازن)، می‌توانند به التهاب ریه‌ها، کاهش ظرفیت تنفسی و بروز بیماری‌های مزمن قلبی منجر شوند (Brook et al., 2010)؛ همچنین احتمال بروز ناهنجاری‌های کبدی، خونی، مغزی، بسیار افزایش می‌یابد و مسلما یکی از علل اصلی بروز سرطان‌های مختلف، بحث آلودگی هواست. همان‌طوری که مصرف سم‌ها به‌صورت خوراکی، مشکلات زیادی را برای بدن ایجاد می‌کند و می‌تواند حتی منجر به مرگ شود، استشمام گازهای سمی نیز چنین خاصیتی دارد، منتها معمولا به‌طور پیوسته و با سرعت کمتر و نامحسوس‌تر، مشکلات، پیشرفت کرده و بروز پیدا می‌کند.
اثر نوشیدن شیر در کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا
کاهش التهاب ریه‌ها: مصرف شیر می‌تواند به کاهش التهاب در ریه‌ها و بهبود عملکرد تنفسی کمک کند. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در شیر می‌توانند به کاهش نشانگرهای التهابی کمک نمایند (Robe et al., 2017).
تقویت سیستم ایمنی: محتویات مغذی شیر، مخصوصا ویتامین D و پروتئین‌ها، می‌توانند باعث تقویت سیستم ایمنی و بهبود پاسخ بدن به آلودگی شوند (Sebestian et al., 2020).
نقش آنتی‌اکسیدانی: مصرف شیر می‌تواند خواص آنتی‌اکسیدانی قابل توجهی را به بدن ارائه دهد، که این می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی هوا کمک کند (Liu et al., 2018).
کاهش خطر بروز بیماری‌ها: نتایج برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم شیر ممکن است به کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی و تنفسی در افرادی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، کمک کند (Zhang et al., 2020).
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
نوشیدن شیر به‌عنوان یک منبع مغذی می‌تواند در شرایط آلودگی هوا به بهبود سلامت کمک کند. خواص ضد التهابی، تقویت‌کننده ایمنی و آنتی‌اکسیدانی شیر، ممکن است به کاهش عوارض ناشی از آلاینده‌های محیطی کمک نماید؛ با این حال، نیاز به تحقیقات بیشتری برای درک بهتر از مکانیزم‌های دقیق و تعیین مقدار مناسب شیر برای تأثیر حداکثری وجود دارد و نمی‌توان به‌طور قطع نظر داد که مصرف شیر حتما باعث پیشگیری از بیماری‌ها و عوارض آن‌ها می‌شود.
تبیین: علیرضا محمودی فرد – پژوهشگر سبک زندگی آرمانی و مدرس درس سیستم‌های تصویرنگاری پزشکی در دانشگاه
- نویسنده : علیرضا محمودی فرد
